Het ITAA trekt aan de alarmbel: “de zwaardere administratieve lasten maken de sector minder aantrekkelijk”

Brussel 9 november 2023 - Naar aanleiding van de internationale dag van de accountant en de belastingadviseur publiceert het Belgische Instituut van de belastingadviseurs en de accountants (ITAA), de resultaten van zijn jaarlijkse barometer¹. Deze barometer peilt naar het moreel van zijn leden en hun cliënten.

Het vertrouwen van de leden en hun cliënten stijgt licht

Het vertrouwen van de accountants en belastingadviseurs heeft zich enigszins hersteld. Dat blijkt uit de resultaten van de jaarlijkse barometer van het ITAA. Bij de ondervraagde ITAA-leden zijn er immers minder die zich zorgen maken over het economische klimaat dan vorig jaar. Terwijl in oktober 2022 72% van hen bezorgd was over de economische situatie, die gekenmerkt werd door de energiecrisis, was dat nu nog maar 48%. Tegelijkertijd is de groep van optimisten gegroeid, namelijk van 5 tot 12%. Ook bij de cliënten van ITAA-leden, namelijk de zelfstandigen en kmo’s, is de toon iets positiever: voor 15% van hen neemt het vertrouwen toe tegenover voor amper 9% een jaar geleden. Voor 35% gaat het vertrouwen echter nog steeds in dalende lijn, maar dat is heel wat minder dan in de vorige barometer (56%). Gevolg: het aandeel van de zelfstandigen en ondernemers die van plan zijn hun investeringen volgend jaar terug te schroeven daalt eveneens. Waar een jaar geleden ongeveer één cliënt op twee (46%) van de ITAA-leden overwoog minder te investeren, was dat er nu nog maar één op drie (32%).

”De resultaten tonen aan dat het sentiment, zowel bij onze leden als bij hun cliënten, minder negatief is dan rond dezelfde tijd vorig jaar”, stelt ITAA-voorzitter Bart Van Coile vast. “Toch moeten we voorzichtig blijven, want slechts 7% van de cliënten van onze leden (5% eind 2022) zeggen dat ze volgend jaar meer willen investeren.”

Een sector die wanhopig op zoek is naar talent

Ondanks de aanhoudende economische onzekerheid werft de sector intensief aan. Sinds 2014 is het aantal werknemers in de kantoren van accountants en belastingadviseurs van 15.000 naar 20.000 mensen gestegen. De trend houdt aan: 58% van de ondervraagde leden bevestigt immers zijn personeelsbestand te willen versterken. Dat is een vrij stabiel resultaat in vergelijking met vorig jaar (56%). Maar het probleem is dat 94% van de ITAA-leden er niet in slaagt om het talent te vinden dat ze zoeken. Als voornaamste obstakels vermelden de beroepsbeoefenaars de schaarste op de arbeidsmarkt (72%), gevolgd door het imago van het beroep (47%) en het ontoereikende aantal gediplomeerde schoolverlaters (42%).

“De toenemende complexiteit van ons beroep, de steeds zwaardere administratieve lasten en de druk van de deadlines maken de sector ook minder aantrekkelijk”, merkt de ITAA-voorzitter op.

Administratieve overlast

De toenemende regelgeving en de frequente wetswijzigingen, die tot buitensporig veel administratief werk leiden voor de ITAA-leden en de werknemers in de sector, blijven de sector grote zorgen baren. De verplichtingen en zware administratieve lasten die voortvloeien uit de antiwitwaswetgeving en de frustratie over het UBO-register worden door respectievelijk 83 en 79% van de ondervraagde personen als de grootste problemen vermeld.

Bart Van Coile: “Dit jaar werden onze leden met andere moeilijkheden geconfronteerd die hun werkdruk nog verhoogden: de perikelen rond de nieuwe termijnen voor het indienen van de belastingaangiften, de bugs in de IT-toepassingen van de administratie, het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen, om nog maar te zwijgen over de gebrekkige bereikbaarheid van de diensten van de FOD Financiën. Het ITAA roept deze en de volgende regering dan ook op om werk te maken van een echte administratieve en fiscale vereenvoudiging, de invoering van efficiënte tools en een nauwere samenwerking tussen het beroep en de administratie.”

Steeds meer particuliere cliënten

Een andere tendens tekent zich verder af: steeds meer particulieren (die geen ondernemers zijn) doen een beroep op de diensten van accountants en belastingadviseurs om hun aangifte in de personenbelasting in te vullen. Zoals vorig jaar kreeg 85% van de ondervraagde leden hiermee te maken.

“Dat is grotendeels te verklaren door de toegenomen complexiteit van de aangifte, waardoor er meer nood is aan de bijstand van een expert, ook voor de aangiften van werknemers bijvoorbeeld. De mensen voelen zich duidelijk verloren. Onze leden denken dat we binnenkort naast een diploma van accountant ook een diploma van IT-ingenieur nodig zullen hebben!” voegt de ITAA-voorzitter er nog aan toe.

Een groeiende rol als adviseur

Het beroep evolueert. 92% van de ondervraagde leden denkt dat de accountant/belastingadviseur van morgen over andere vaardigheden zal moeten beschikken. 80% van hen meent dat het beroep door de digitalisering naar meer gespecialiseerd advies evolueert. En 67% is ervan overtuigd dat accountants/belastingadviseurs hun cliënten of de ondernemingen waarvoor ze werken moeten helpen bij het digitaliseringsproces.

“Accountantsen belastingadviseurs zijn niet alleen met cijfers bezig. Ze treden ook op als adviseurs voor ondernemers en bedrijfsleiders. Maar door de groeiende complexiteit van de wetgeving en de versnelling van de digitalisering moeten ze zich steeds meer specialiseren. En ze fungeren als sparring-partners, die ondernemingen zowel bij hun ontwikkelingen als op crisismomenten begeleiden”, besluit ITAA-voorzitter Bart Van Coile.